یادداشت | تعطیلات و تحصیلات حوزه نیازمند شفافیت

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، نقل است که علمای بزرگی مانند علامه طباطبایی(ره) جز برخی ایام خاص مانند روز عاشورا تحصیل و مطالعه را تعطیل نمی‌کردند. به همین نسبت، توجه به علم‌آموزی و تلاش شبانه‌روزی برای افزایش معلومات سفارش قاطبه اساتید به طلاب است. البته روشن است مقصود از علم آموزی صرفا حضور در کلاس و مدرس نیست و چه بسا با برپایی گعده و تحقیقات و مطالعات شخصی نیز حاصل شود. لیکن آنچه در حوزه‌های علمیه بارز است و در کتب اخلاقی و لسان علمای اخلاق بدان تاکید شده است درک محضر استاد است. از این رو احترام به استاد و حرمت کلاس از آنجایی که در واقع احترام به علم و حکمت است در حوزه ها نهادینه شده است.

با وجود آگاهی از این دست امور مع الاسف یکی از معضلات تحصیلات در دانشگاه و حوزه، تعطیلات فراوانی است که روحیه علمی و حرارت فضای دانش را می کاهد.

در روزهای اخیر رهبر معظم انقلاب و حضرت آیت الله مکارم شیرازی درس خارج خود را آغاز کردند. این در حالی است که به زودی با فرا رسیدن محرم مجددا دروس رو به تعطیلی خواهد رفت.

رهبر معظم انقلاب اسلامی بارها بر بهره مندی از ایام و فرصتها تأکید کردند، ایشان تأخیر در فواصل دروس را یکی از معضلات جدی حوزه می دانند.

اهمیت و جایگاه این انتقاد آن گاه روشن تر می شود که در سطح درس خارج یعنی بالاترین سطح علمی بیان شده است. از اینجا می توان در  مورد سطوح دیگر حوزه نیز سخن گفت.

به نظر می رسد یکی راه‌های علاج تعطیلات فراوان حوزه، تغییر روند تعطیلی حوزه از ماه شمسی به ماه قمری است. طلاب و اساتید متعددی در ماه‌های محرم و صفر (به خصوص که در سالهای اخیر سفر اربعین بسیار در حوزه پرشورو  پرتعداد شده است) و ماه مبارک رمضان عازم تبلیغ هستند. این امر سبب می‌شود در اثنای مباحث درسی و علمی یک ایست به وجود بیاید که در مباحثه و ادامه کار اساتید و طلاب موجب دشواری و خلل می‌شود. به نظر می‌رسد اگر به جای تعطیلات تابستانی تعطیلات مناسبتی محرم و رمضان در حوزه جایگزین شود به روند علمی آسیب کمتری خواهد رسید.

گرفتار شدن در برزخ تاریخ شمسی و قمری، همچون گرفتاری میان سنت و مدرنیته، دانشگاهی یا حوزوی بودن از جمله امور مخاطره‌آمیز حوزه گشته است. از این رو هنگامی که از این پیشنهاد سخن می‌آید ممکن است برخی در برگزاری امتحانات و به هم خوردن روال آموزشی با سایر مراکز آموزشی شبهه کنند، که روشن است چنین کلامی با توجه به اینکه می توان با اندکی برنامه ریزی آن را ترمیم کرد جایی برای بیان ندارد.

چنین تغییری ضمن آنکه روند علمی را بهبود می‌بخشد و سکت در درس را کم می‌کند، به رونق تبلیغ به خصوص در شهرهای غیر از قم نیز کمک شایانی خواهد کرد. چه بسا اساتید و طلاب فاضلی که در این ایام عزم تبلیغ دارند اما به خاطر برپایی دروس از این مهم باز می‌مانند. البته از آن سو نیز چون دروس هم تام و تمام برگزار نمی‌شود از هر دو طرف متضرر می‌شوند!

لذا برنامه‌ریزی تحصیلی حوزه بهتر است بر مبنای ماه قمری صورت پذیرد تا حداقل از روزهای غیر از مناسبتی بتوان برای پیش برد تحصیلی و علمی و اخلاقی طلاب استفاده برد و به تعطیلات و تحصیلات سامان داد، در شرایط فعلی برنامه‌ریزی مرکز هم باید لحاظ مناسبت‌های قمری را داشته باشد و هم ملزم به تعطیلات تابستانی گردد!

در سطوح پایین مانند مقدمات و سطح یک می‌توان که طلاب هنو به مرحله تبلیغ نرسیده اند برای این ماه ها می‌توان برنامه خاص داشت و حتی به تدریج امتحانات دروس جنبی یا جبرانی را برگزار کرد.

آنچه در این نوشتار آمد برگرفته از فرمایش اساتید متعددی است که در شیوه سلف و سنتی تحصیل کردند و در روزگار ما تدریس می‌کنند و با هر دو شیوه خو گرفته‌اند و آشنایی دارند، از این رو جا دارد حال که بحث تحول در حوزه سکه رایج محافل حوزوی شده است درباره پنین پیشنهاداتی نیز نقض و ابرام صورت پذیرد./۹۱۸/ی۷۰۳/س

مهدی عامری